نگاهی جامع به تاریخچه طراحی نما در دنیا و ایران
از آنجایی که زیبایی ظاهری و صرفه جویی نقش مهمی را در ساخت و ساز ایفا می کند، ایجاد نما و شیوه استفاده از مصالح ساختمانی، در دستور کار مالکان و سازندگان ساختمان ها قرار گرفت. البته طراحی نما به سالیان دور بر می گردد و ایرانیان هم دارای سابقه ای طولانی هستند.
در گذشته از گچ بری و آهک بری برای طراحی نما استفاده می شد که نمونه ی این نماها را می توان در بناهای تاریخی همچون مساجد شهرهای مختلف، مقبره ها، عمارت ها و بسیاری از بناهای قدیمی مشاهده کرد. با توجه به بناهای تاریخی که در گوشه تا گوشه ی ایران وجود دارد می توان به قدمت طولانی طراحی بنا در ایران پی برد.
نمای ساختمان به ترکیبی از مصالح ساختمانی نوین و یا سنتی گفته می شود که با استفاده از روش هایی استفاده شده و یکی از مهم ترین قسمت های هر ساختمان یعنی ضلع بیرونی ساختمان را در بر می گیرد. همانطور که گفته شد طراحی نما را می توان با توجه به متد های مدرن، سنتی و طراحی های لوکس نما به وسیله ی مصالح قیمتی دسته بندی کرد.
لازم به ذکر است که بسیاری از معماران پس از فونداسیون بندی و پی ریزی، نمای ساختمان را مهم ترین جزء هر ساختمان می دانند.
تاریخچه ی نمای ساختمان
همانطور که احتمالاً اطلاع دارید بسیاری از نوآوری های خلاقانه ابتدا در غرب و کشورهای اروپایی شکل گرفته سپس وارد ایران می شود.
در اواخر قرن نوزدهم با توجه به تحولات علم و صنعت ساختمان، میل به طراحی نما و زیباسازی نما بیش از پیش شد. در این دوره بسیاری از طراحان شروع به الگوبرداری از سبک طراحی نمای غربی کردند و از نماهایی ساده در ایجاد نمای خانه ها استفاده کردند.
تاریخچه نمای ساختمان تا به امروز دچار تحولات عمیق و چشمگیری شده است. امروزه نیز با توجه به اهمیت فضاهای عمومی و زندگی شهری، نمای بنا ها دارای ارزش ویژه ای می باشد. نما در عمل محیط درون و بیرون خانه را از هم جدا کرده و ذوق و عقیده ی طراح، معمار و مالک بنا را مشخص می کند. بنابراین نمای بنا علاوه بر جنبه ی اجتماعی نمود شخصیت ساکنان می باشد.
در تاریخچه ی ساختمان سازی به طور کلی به چهار قصد از نما استفاده شده است.
• مطابقت ساختمان با کوی و محله و جلوه گری بیش از پیش
• جلوگیری از ورود و خروج ناخواسته ی انرژی به درون و بیرون خانه
• جلوگیری از ورود هر گونه عامل خارجی از جمله آب باران، برف، آلودگی صوتی و محیطی و غیره به داخل خانه.
• چهارچوب بندی و مستحکم سازی نما
همچنین جلوگیری از عواملی مانند حمله حشرات موذی را می توان از سایر کاربردهای نمای ساختمانی دانست.
اگر چه نما تنها به منظور زیبا سازی خانه استفاده نمی شود و اهداف دیگری را نیز دنبال می کند اما زیبا سازی ساختمان تأثیر قابل توجهی بر خرید و فروش خانه می گذارد.
موقعیت مکانی و طراحی نما
نمای بنا نقش مهمی در شکل دهی شهری که در آن واقع شده است، دارد. به این معنی که اگر طراحی هر بنا بدون توجه به نمای سایر بناها انجام شود یکنواختی نمای شهر در مجموع به طور کلی از بین خواهد رفت.
کشور ایران به دلیل موقعیت مکانی و با توجه به داشتن چهار فصل، در بسیاری از نقاط همچون شمال کشور دارای آب و هوای بسیار سرد و در نقاطی همچون بخش غربی دارای هوای بسیار گرم می باشد. از این رو برای رهایی یافتن از سرمای مناطق سردسیر و همچنین گرمای مناطق گرمسیر طراحان با توجه به شرایط منطقه اقدام به طراحی نمای خانه ها می کنند.
به همین دلیل در شمال کشور هنوز هم برای دفع آب باران و عدم نفوذ سرما به خانه ها از شیروانی و دیوار های سیمانی استفاده می شود اما این در حالی است که در مناطق گرمسیری همچون یزد طراحی خانه ها به شکلی صورت می گیرد که از تابش شدید و مستقیم نور آفتاب و نفوذ گرما به داخل خانه جلوگیری شود. چنین عواملی تاریخچه ی نمای ساختمانی را رقم زده و با پیشرفت صنعت ساختمانی موجب تغییر در طراحی نما و تکامل یافتن آن می شود.